यासाठी ऑनलाईन शॉपींग करताना ती, घाईगडबडीने न करता थोडीशी जागरुकतेने
करण्याची गरज आहे. जी वस्तू आपण पसंत केलेली आहे, त्या वस्तूच्या विक्रेत्याच्या
नावाची लिंक, त्या वस्तूच्या वेबपेजवर दिलेली असते. त्यावर क्लिक केल्यास संबंधित
विक्रेत्याच्या पेजवर जाता येते. तेथे तो किती कालावधीपासून या स्टोअरवर विक्रेता
आहे, कुठल्या शहरांतील आहे, त्याने आजपर्यंत येथे किती विक्रीचे व्यवहार केलेले
आहेत याबद्दल माहिती मिळते.
तसेच ज्या ग्राहकांनी त्या विक्रेत्याकडून खरेदी केलेली आहे, त्या ग्राहकांनी
त्याला दिलेले मानांकन (Rating)
आणि त्यांच्या प्रतिक्रियाही उपलब्ध असतात. ऑर्डर प्लेस करण्यापूर्वी हे सगळे
काळजीपूर्वक पहावे. यावरुन त्या विक्रेत्याच्या विश्वासार्हतेची कल्पना यायला मदत
होते. जर त्या विक्रेत्याबद्दलचे जास्त फिडबॅक निगेटीव्ह स्वरुपाचे असतील तर त्या
विक्रेत्याकडून ती वस्तू खरेदी न केलेली बरी. त्याऐवजी ती वस्तू दुसऱ्या
विक्रेत्याकडे शोधण्याचा प्रयत्न करावा.
ऑनलाईन खरेदी करत असलेल्या वस्तूबद्दल वेबस्टोअर काही हमी देत आहे का तेही
पहावे. उदाहरणार्थ अमेझॉनवर ज्या वस्तूपुढे अमेझॉन कंपनीचे aFulfilled असे चिन्ह दिसेल त्या वस्तू अमेझॉन Fulfilment Centers मार्फत स्टोअर, पॅक आणि डिस्पॅच
केल्या जातात, आणि अमेझॉनकडून डिलीव्हरी, कस्टमर सर्व्हिस व रिटर्नस बाबतचे
व्यवहार हाताळले जातात असा त्या चिन्हाचा अर्थ होतो.
याचप्रमाणे फ्लिपकार्टवर fAssurd, ईबेवर EBayGuarantee, स्नॅपडीलवर SnapdealGuarantee अशी वस्तूपुढे दिसणारी चिन्हे
थोड्याफार फरकाने त्या वस्तूची विक्री, डिलीव्हरी, कस्टमर सर्व्हिस, रिटर्नस्
याबाबत वेबस्टोअर हमी घेत असल्याचे दर्शवितात. त्यामुळे असे वेबस्टोअरचे पाठबळ
असणाऱ्या वस्तू निवडण्याचा शक्यतो प्रयत्न करावा.
ü ऑनलाईन
शॉपींग करताना याकडे लक्ष द्या
· ऑनलाईन शॉपींगसाठी बऱ्याचदा काही ऑफर्स ईमेलद्वारे मिळत
असतात. त्यापैकी काही ईमेल त्या कंपनीच्या नावाशी साधर्म्य साधणारे असतात. पण लक्षपूर्वक
पाहिल्यास कंपनीच्या अधिकृत वेबसाईटचा पत्ता व याप्रकारच्या फिशिंग मेलमध्ये
असलेला पत्ता वेगवेगळा आहे हे लक्षात येते.अशा अनधिकृत ईमेलच्या माध्यमातून आकर्षक
ऑफर्स देत असल्याचे भासवून, त्यामध्ये दुसरीकडे रिडायरेक्ट होणाऱ्या काही लिंक्स
दिलेल्या असतात. त्यावर कधीही क्लिक करु नका. अशा लिंक्स असुरक्षित असतात, व
त्यामुळे तुमचे डेबिट किंवा क्रेडिट कार्ड, नेट बँकींगचे युजर आयडी, पासर्वड
यासारखी गोपनीय माहिती धोक्यात येऊ शकते.
· अशा प्रकारचा धोका टाळण्यासाठी वेब ब्राऊजरच्या अॅड्रेसबारमध्ये
पाहिजे त्या ऑनलाईन शॉपींग वेबस्टोअरचा पत्ता टाईप करुन त्यांच्या अधिकृत संकेतस्थळावर
जाणे हा सुरक्षित मार्ग आहे.
· ऑनलाईन
शॉपींग करताना ज्यावेळेस ऑनलाईन पेमेंट करण्याचा टप्पा येतो, तेव्हा त्यावेळी वेब
ब्राऊजरच्या अॅड्रेसबारमध्ये सरुवातीस कुलूपाचे चिन्ह (Padlock) आणि त्यापुढे https:// दिसत असल्याची खात्री करा. आणि
मगच पेमेंटची प्रक्रिया पुढे सुरु करा. https आणि पॅडलॉक चिन्ह म्हणजे वेबपेज सुरक्षित असल्याचे निदर्शक
आहे.
· आपल्या स्मार्टफोनवर आणि संगणकावर नेहमी एक चांगले अपडेटेड
अँटीव्हायरस कार्यान्वित असू द्या. आपले बँक खाते क्रमांक, डेबिट, क्रेडिट कार्ड
क्रमांक, सीव्हीव्ही क्रमांक, एटीएम कार्डचा पिन क्रमांक, पॅनकार्ड क्रमांक, बँक
खात्यांचे युजर आयडी, पासवर्ड यासारखा संवेदनाशील व गोपनीय डाटा संगणकावर व
मोबाईलमध्ये कधीच स्टोअर करुन ठेऊ नका, आणि इतरांनाही सांगू नका.
· ऑनलाईन शॉपींग करतेवेळी वस्तूचे शिपींग चार्जेसही
काळजीपूर्वक बघा. नाहीतर एकीकडे वस्तूची कमी किंमत दाखवून शिपींग चार्जेस अधिक
आकारले जातात. त्यामुळे मग त्या वस्तूची किंमत आधी महाग वाटलेल्या दुसऱ्या
विक्रेत्या इतकीच किंवा काहीवेळा त्यापेक्षा अधिकही पडण्याची शक्यता असते.
· ऑनलाईन वस्तू खरेदी करताना शिपींग चार्जेस सोबत, वस्तूची
विक्रीपश्चात सेवा, वस्तू बदलून मिळणे, पसंत न पडल्यास परत घेतली जाणे
यासंदर्भातील नियम व अटी काळजीपूर्वक वाचूनच खरेदी करा.
· काही वस्तूवर सवलत जाहीर केलेली असते, ती जाहीर केलेली सवलत
खरी आहे का, याची खात्री करुन घ्या. कारण बऱ्याच वेळेस एखाद्या वस्तूची किंमत ही
मूळ किंमतीपेक्षा अधिक फुगवून नंतर ती सवलतीमध्ये कमी केली आहे, असे भासवले जाते. यासाठी स्थानिक
बाजारपेठेत आणि इंटरनेटवर इतर कंपन्यांच्या वेबस्टोअरवर जाऊन त्या वस्तूच्या मूळ
किंमती बद्दल खात्री करा.
· त्यासाठी एखादी वस्तू वेगवेगळ्या संकेतस्थळांवर कोणकोणत्या
किंमतीत उपलब्ध आहे, हे दाखविणारी काही संकेतस्थळे आहेत. त्यांचाही तुलना
करण्यासाठी उपयोग करा.
· शक्य असेल त्याठिकाणी C.O.D. म्हणजेच कॅश ऑन डिलेव्हरी पेमेंटचा पर्याय निवडा.
· आपले पासवर्ड ठराविक कालावधीनंतर आणि नियमितपणे बदलत रहा.
· ऑनलाईन शॉपींग करताना अपरिचित व असुरक्षित आणि सार्वजनिक
वायफायचा वापर टाळा.
· सायबर कॅफे सारख्या सार्वजनिक ठिकाणच्या संगणकांचा वापर
ऑनलाईन शॉपींगसाठी करणे टाळा.
· वस्तूची डिलेव्हरी मिळताना त्याचे पॅकींग सुस्थितीत आहे की
नाही याची खात्री करुन घ्या.
ü
सर्वात शेवटी एक महत्वाची गोष्ट
ऑनलाईन शॉपींग केल्यानंतर आपणांकडे आलेले वस्तूचे पॅकींग उघडणे, त्यातील मुख्य
वस्तू व सोबत आलेल्या इतर वस्तू बाहेर काढून त्या तपासून बघण्याच्या सर्व
प्रक्रियेचे व्हिडीओ रेकॉर्डिंग करा. आजकाल प्रत्येकाकडे मोबाईलमध्ये कॅमेरा
असतोच, त्यावरुन सुध्दा असे चित्रण सहज करता येणे शक्य आहे.
चित्रणाची सुरुवात करताना पॅकींगवरील पाठविणाऱ्या कंपनीचे नाव, आपले नाव व
पत्ता, तसेच सर्व बाजूने पॅकींग उत्तम स्थितीत आहे ते कॅमेऱ्यासमोर दाखवून करावी.
नंतर ते पॅकींग उघडून त्यातील मुख्य व इतर वस्तूंची प्रत्यक्ष स्थिती चित्रीत
करावी.
समजा आपण एखादा मोबाईल खरेदी केला असेल तर, त्या पॅकींगमधील मुख्य वस्तू
म्हणजे हँडसेट व त्यासोबतच्या इतर वस्तू म्हणजे चार्जर, केबल, हेडफोन, बॅटरी
इत्यादी अक्सेसरीज. याचे चित्रण केल्यानंतर हँडसेटमध्ये बॅटरी बसवून तो ऑन करुन
योग्य प्रकारे चालतो की नाही? हे
दाखविण्यापर्यंत तपशीलवार चित्रण करावे.
ही सर्व दक्षता घेण्याचे कारण असे की, कदाचित पॅकींगच्या आतील वस्तू खराब,
तूटफूट झालेली, किंवा नादुरुस्त अवस्थेत आलेली असल्यास, ती तशी मिळाली हे सिध्द
करण्यासाठी पुरावा म्हणून या रेकॉर्डिंगचा उपयोग होऊ शकेल.
ऑनलाईन शॉपींग करताना अशाप्रकारे योग्य ती दक्षता घेऊन चौकसपणे खरेदी केल्यास
ऑनलाईन शॉपींगचा आनंद नक्कीच द्विगुणीत होईल.
§§§
